Toprak altında kalan toplar, aradan geçen zaman içerisinde hurdacılar tarafından yağmalandı. Ta ki Çanakkale Valiliği, Boğaz ve Garnizon Komutanlığı ile Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'nin (ÇOMÜ) ortak projesi hayata geçene kadar. 2 ay önce toprağa vurulan ilk kazmayla, yer altında çürümeye terk edilen 9 adet tarihi top gün yüzüne çıkarıldı. Toplar, ziyaretçilerin gezdiği alanlarda sergilenecek.

Kazı çalışmalarını yürüten ekibin başkanı ÇOMÜ Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır, daha önce kitaplarda yer alan tarihî topların ilk defa ortaya çıkmasından duyduğu mutluluğu dile getirdi. Sayılır, topların 19 ve 25 Şubat muharebelerinde etkin olarak yer aldığını, ancak 18 Mart'ta giriş istihkâmlarının tahrip edilip safdışı bırakılması sonucunda susturulduğunu anlattı. Kazı çalışması yaptıkları Halileli köyündeki alanda, bir topun zemininde yazılara rastladıklarını söyleyen Burhan Sayılır, bunların menzil ve hedefi gösterdiğini söyledi. Sayılır, "Topun her iki tarafında hilâl şeklinde, eksi ve artı açılar var. Bu açılar, uzak ve yakın atışlarda kullanılıyordu. Muhtemelen askerlere kolaylık olması açısından betona yazılmış."dedi. Mehmet Güler Çanakkale, Cihan