İhracatın düşmesi ve tüketimin azalmasıyla firmalar işçi çıkarmaya başlayınca, sorun Türkiye'nin de gündemine oturdu. Hükümet, işverenin üstündeki yükü hafifletmek ve işten çıkarmaları önlemek için, ilk olarak kısa çalışma ödeneğini hayata geçirdi. İşe yeni girenlerin sigorta primini,1 yıl devlet ödeyecek.

İstihdamı artırmak için önemli bir teşvik uygulaması daha yürürlüğe girdi. Düzenlemeye göre, Aralık ayı sonuna kadar yeni işe girenlerin sigorta primleri, 6 ay boyunca İşsizlik Fonu'ndan karşılanacak. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun konuyla ilgili genelgesinde, önemli bir ayrıntı dikkat çekiyor. 6 aylık teşvik, Bakanlar Kurulu kararıyla 1 yıla kadar uzayabilecek.

İşverenlerin düzenlemeden yararlanabilmesi için, son üç aydaki çalışan sayısına ek yeni kişileri işe alması gerekiyor. Bunların kayıtlı çalışanlar dışında olması şart. Teşvik, aralık sonuna kadar işe girenleri kapsayacak. İşverenlerin ek istihdam sağladıklarını belirtir dilekçe ile SGK müdürlüklerine başvurması yeterli olacak. Çalışan sayısı son üç ayda azalan firmalar kapsam dışında kalacak. Kaçak işçi çalıştırana, işyerini kapatıp değişik bir isimle açana teşvik yok. Denetimlerde uygulamayı istismar ettiği belirlenen işverenlere ceza kesilecek.

HAKSIZ YARARLANMALAR OLMAMASI İÇİN ÖNLEMLER ALINDI

Teşvikten haksız yere yararlanmaların önlenmesi için de çeşitli adımlar atıldı. Buna göre faaliyette bulunan işyerlerinin devredilmesi, birleşmesi veya bölünmesi gibi durumlar yeni işe başlama kabul edilmeyecek. Mevcut işyerinin kapatılarak değişik bir isimle açılması ya da çalışan sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde, bu işyerleri teşvikten yararlanamayacak. Ortaklık ilişkisi bulunan şirketlerdeki istihdam kaydırılması da, teşvik kapsamı dışında olacak. Firmaların istihdam teşvikinden yaralanabilmesi için, kaçak işçi çalıştırmaması gerekiyor. Yapılan denetimlerde, kayıt dışı istihdam sağladığı tespit edilen işyerleri, teşvik kapsamı dışına çıkarılacak. İşveren, emekli birini işe alıp destek primini ödese de teşvikten yararlanamayacak. Prim teşviki, fiilen çalışanlar için geçerli olacak. Denetimlerde fiilen çalışmadığı tespit edilenler için işverene ceza uygulanacak. Ayrıca şartları taşımalarına rağmen çeşitli nedenlerle yıllık ücretli izin kullanan veya raporlu olanlar kapsam dışı olacak. Bu madde ile işverenlerin yakınlarını ve tanıdıklarını, çalışmadıkları halde sigortalı göstermesinin engellenmesi amaçlanıyor.

TEŞVİKTEN, KİMLER NASIL YARARLANACAKLAR?

Teşvikten yararlanabilmek için son üç aydaki çalışan sayısına ek yeni kişilerin işe alınması gerekiyor. İşe alınacakların son üç ayda kayıtlı çalışanlar dışında olması gerekiyor. Sigorta prim teşvikleri, asgari ücret üzerinden hesaplanacak. Primler İşsizlik Fonu tarafından SGK'ya aktarılacak. 18 Ağustos 2009 ile 31 Aralık 2009 arasında işe girenler teşvikten yararlanacak. Bakanlar Kurulu lüzumu halinde, süreyi 30 Haziran 2010'a uzatabilecek. İşverenler ek istihdam sağladıklarını belirtir dilekçe ile, SGK il müdürlüklerine başvuruları gerekiyor. Kaçak işçi çalıştıran işyerleri teşvikten yararlanamayacak. İşyerlerinin devredilmesi, birleşmesi veya bölünmesi durumlarında teşvik verilmeyecek. İşyerinin kapatılarak değişik bir isimle açılması halinde, teşvikten faydalanamayacak. İşveren, emekli birini işe alıp destek primini ödese de teşvikten yararlanamayacak. Prim teşviki, fiilen çalışanlar için geçerli olacak. İzinli ve raporlu olunan dönem, teşvik dışında tutulacak. Halen başka bir prim teşvikinden yararlanan işveren, son teşvikten yararlanamayacak.