Ömer Baygın'la yaptığımız röportajın devamında, Gerede'nin tarihi yapılarını ve yapılacak restorasyon çalışmalarını konuştuk.

RÖPORTAJ: ZEKİ ERCİVAN

Gerede'nin şehir merkezinde bulunan Kiliseli Tüccar Han hem tarihi dokusuyla, hem de mimarisiyle hep etkilemiştir beni. Gerede'de fotoğraf çekerken en çok keyif aldığım yerlerden biri de, Kiliseli Tüccar Han'dı. Ancak han şuan içler acısı durumda. Gerede Belediye Başkanı Ömer Baygın yok olmaya yüz tutmuş bu tarihi değerin korunması ve restore edilmesiyle ilgili ne tür tedbirler aldığını anlattı. Gerede'nin kendine özgü geçmişin tozlu penceresinden el sallayan, kaybolmaya yüz tutan bakırcılık ve kemik tarakçılık gibi mesleklerin ve ortaya çıkan ürünlerin korunmasına yönelik ne tür tedbirler alındığını konuştuk.
 

Şehir merkezinde ve Gerede'nin çeşitli yerlerinde tarihi yapılar var. Ama görüldüğü kadarıyla bu yapılar çok atıl ve bakımsız görünüyor. Bu tarihi yapıların restore edilerek yeniden kazanımıyla ilgili geliştirdiğiniz herhangi bir proje var mı?

Gerede'mizin şehir merkezinde bulunan Kiliseli Tüccar Han tescil edilmiş bir yapı. Tarihi eser olduğu tescilli. Kiliseli Tüccar Han'ın dışında hamamlarımız var, çan saatimiz var, camilerimiz var. Bir de Ziraat Bankası'nın hemen yanında çıkan Aşağı Hamam var. Bir Yukarı Hamam var, bir Aşağı Hamam var. Aşağı Hamam Yıldırım Beyazıt'ın 1402'de Ankara Savaşı'na giderken birçok merkeze yaptırdığı gibi cami ve hamamdan bir tanesi. Hamam 1950'li yıllarda yıkılmış, üzeri de toprakla örtülmüş, temel kalıntıları var. Ziraat Bankası kazı çalışmaları esnasında dikkat çekti. Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından incelemeler yapıldı. Ziraat Bankası inşaatına izin verildi. Çünkü orada problem yok. Hemen bankanın kazı çalışmalarının doğusunda bulunan yeşil alanda esas hamamın orda olduğu tespit edildi. Anıtlar Yüksek Kurulu'nun başkanını ve kurul üyelerini burada ağırladık. Kendileri burada araştırma yaptılar. Yapılan incelemeler sonucunda Ziraat Bankası'nın inşaatının hiçbir engeli olmadığı kararına vardılar. Ama hamam kalıntılarının zaman içinde Bolu Müze Müdürlüğü tarafından açığa çıkarılması ve korunması kararı alındı. Bir kaynak bulduğumuzda o alanda bir çalışma gerçekleştireceğiz. Yukarı Hamam dediğimiz yer şahsa aittir. Biz oranın röleve ve restorasyon projelerini çizdirdik. Röleve projeleri onaylandı. Diğer projeler de inşallah iki aya kadar biter diye tahmin ediyoruz. Projeler tamamlandıktan sonra tarihi hamamda restorasyon çalışmalarına başlayacağız.

Kiliseli Tüccar Han'ın restorasoyunu ile ilgili sıkıntıların olduğunu öğrendik. O hanın sahipleri arasında ortak bir yol bulunamadığı için bir türlü restore edilemiyor. Yaşanılan bu uyuşmazlıkla ilgili bir çözüm düşündünüz mü?

Evet, bu konuyla ilgili çözümler düşündük. Hep peşinden koştuğumuz meseleler bunlar. Kiliseli Tüccar Han eski bir han, çok da güzel bir han. Özel mülkiyette. Hanın dörtte üçü Dayıoğlu ailesine ait. Dörtte biri de başka bir aileye ait. Sayın Valimiz ve Sayın Milletvekilimizle yaptığımız görüşmelerde Sayın Mithat Dayıoğlu, Mimarlar Odası Başkanı Hüseyin Özsoy Bey'le en son Kiliseli Han'la ilgili bu meseleyi görüştüğümüzde, hanın restore edilmesiyle ilgili bir kere daha kesin olarak karar verdik. Defalarca bu konuyla ilgili çalışma yaptık. Orayla ilgili Kültür Bakanlığı'ndan destek alarak röleve ve restorasyon projelerini hazırlattık. Bolu Mimarlar Odası Başkanlığı bu projeleri hazırladı. Onaylandı ve hazır. Hemen işe başlanabilmesi için mülkiyet sorunun giderilmesi gerekiyor. Sayın Mithat Dayıoğlu hanın dörtte birlik hisseyi de alıp restorasyonunu birlikte yapacağız. Ancak o dörtte birlik hissenin varisleri çok dağılmış vaziyette olduğu için kendilerine ulaşamadık. En son konuyla ilgili dava açıldı. Dava sonucu var olan hisse bir tek muhatabı olacak. İnşallah bu işi çözmüş olacağız ve restorasyon işlemlerine başlamış olacağız. Bu çalışmaların dışında cami restorasyon çalışmalarımız oldu. Keçi Kalesi'nin restorasyonu küçük küçük imkânlarla yapıldı. Sonra tıkandı. Tarihi ve kültürel dokumuzla ilgili de bir şeyler yapmaya çalışıyoruz.

Gerede'nin kendine özgü bazı mesleki alanları var. Örneğin bakırcılık, kemik tarakçılık, deri işlemeciliği ve deri ürünleri üzerine yapılan çalışmalar var. Bu meslekler içinde bakırcılık, kemik tarakçılık yavaş yavaş kayboluyor. Gerede'yi ön plana çıkartabilecek bu tür el sanatları ile ilgili yapmayı planladığınız herhangi bir çalışma var mı?

Gerede'nin tanıtımı ile ilgili program yapmaya gelen gazetecilere ve televizyonculara bakırcılarımızı, kemercilerimizi, helvacılarımızı, yemenicilerimizi, kemik tarakçılarımızı gezdiriyoruz. Fuarlarımızda mutlaka bu yöresel ürünlerimizi sergiliyoruz. Esentepe'nin girişinin en güzel yerinde yöresel ürünler standı açtık. Bu bahsettiğimiz ürünlerin hepsi bulanabilecek. Yine Kiliseli Tüccar Han'da avlu kısmını bu mesleki alanlara tahsis edeceğiz. Bolu Belediyesi'nin Atatürk Orman Parkı'nda yöresel ürünlerin satışı için yapılan dükkânlardan bir tanesi de bizim. Biz de yerel ve yöresel olan ürünlerimizi pazarlayacağız, teşhir edeceğiz. Bu çok önemli bir nokta. Bu konuda da hem basınımızda hem halkımızda hem de yöneticilerimizde bir anlayış birliği de var. Bu çok güzel görüntü. Hem Bolu için hem Gerede için bizler de yöresel ürünlerimizi yaygınlaştırmaya çalışacağız.