-Tiroid kanseri nedir?

Tiroid bezinin habis veya kötü huylu tümörlerine tiroid kanseri adı verilir. Hormon salgılayan (endokrin) bezlerin en sık rastlanılan kanserlerinden biridir. Kanser adı insanlara her ne kadar ürkütücü gelse de, bilmemiz gereken yegane özellik, bir çoğunda gerek ameliyat, gerekse radyoaktif iyot tedavisi gibi yöntemlerle tam iyileşme sağlanabilmektedir.

-Tiroid nodülleri ile tiroid kanseri arasındaki ilişki nedir?

Tiroid nodülleri, tiroid bezi içinde oluşan ve bezin normal dokusuna benzemeyen ve leblebi büyüklüğünden ceviz büyüklüğüne ulaşabilen anormal dokulardır. Nodüller için en önemli endişe konusu % 5'inde tiroid kanseri olmasıdır. Nodüllerin % 25'inden azı tek (soliter) nodül şeklinde görülürken, sıklıkla birden fazla nodül (multiple nodül) olarak bulunurlar. Tek nodül görülme sıklığı daha az olmasına rağmen multiple nodüllere kıyasla kanser görülme sıklığı daha yüksektir.

-Tiroid kanseri için risk faktörleri nelerdir? Görülme sıklıkları nedir? Her yaşta görülür mü?

Tiroid kanseri, over (yumurtalık) kanserinden sonra en sık görülen endokrin kanser olmakla birlikte, çok sık görülen bir hastalık değildir. Ancak özellikle tiroid bezinde nodül olan hastalar, tiroid kanseri gelişebileceği konusunda uyanık olmalıdırlar. Diğer kanserlerin tersine tiroid kanseri, nerdeyse her zaman tamamen tedavi edilebilecek bir hastalık oldukları unutulmamalıdır. Tiroid kanserleri tüm kanser vakalarının %1'den azını oluşturmaktadır. Çocuklarda nadir görülmekle birlikte, yirmili yaşlardan sonra görülen kanserler içinde ilk 5'de yer almaktadır. 40 yaşın üzerinde ve erkek cinsiyette bu oran daha da artmaktadır. Tiroid nodülleri kadınlarda erkeklerden daha sıktır, ancak erkeklerde görülen nodüllerde kanser görülme sıklığı kadınlardan daha fazladır. Tiroid kanserlerinin sıklığının son yıllarda artmış gibi görülmesinin önemli bir başka sebebi ise, iyi huylu tiroid hastalıkları nedeni ile ameliyat edilen vakaların patolojik incelemelerinde ayrıntılı ince kesitli inceleme yapılmasıdır. Baş ve boyun bölgesinin radyasyona maruz kalması tiroid kanseri sıklığını artırır. Çocukluk çağında çeşitli sebeplerle radyasyona maruz kalmış kişilerde 20-25 yıl sonra tiroid kanser sıklığının arttığı saptanmıştır. Örneğin, Rusya'daki Çernobil nükleer santrali kazasından sonra o bölgede yaşayan kişilerde tiroid kanserinde büyük artış olmuştur ve maalesef bu durumdan ülkemiz insanı da etkilenmiştir. Ek olarak baş ve boyun bölgesinde kanser saptanıp bu alana radyasyon uygulanan hastalarda tiroid nodülü ve kanseri görülme olasılığı da artmaktadır. Eğer geçmişte bunun gibi çeşitli sebeplerle radyasyona maruziyetiniz varsa, bu durumda mutlaka doktorunuza başvurunuz ve tiroid bezinin incelenmesini isteyiniz.

-Tiroid kanserinin belirtileri nelerdir? Kanser şüphesi olan noduller hangileridir? Bunu biz anlayabilir miyiz?

Tiroid bezi kanseri genellikle belirti vermez. Guatr nedeniyle takip edilen hastalarda veya tesadüfen başka bir hastalık için yapılan tetkiklerde ortaya çıkabilir. Nadiren boyunda şişkinlik olabilir. Bazen nodül içine kanama olursa ağrı oluşabilir. Nodül tedaviye rağmen hızla büyüyorsa, boyun bölgesinde lenf bezlerinde şişme varsa, çok sert ve yapışık ise, seste kalınlaşma varsa ve yutkunmada zorluk yaşanıyorsa, soğuk ve tek nodül ise tiroid kanseri yönünden şüphelenmek gerekir.

Tiroid kanseri tanısı nasıl konur?

İlk planda doktor muayenesi şarttır. Daha sonra kan tahlilleri ile tiroid bezinin çalışma şekli hakkında bilgi verir. Kişide tiroid nodülü olup olmadığını saptamak içinse günümüzde kullanılan en etkili yöntem tiroid ultrasonografisidir. Son yıllarda tiroid hastalıklarında tanısal yöntemlerin ilerlemesi, teknik imkanların gelişmesi nedeni ile bir çok vakada tiroid ultrasonografi ve ince iğne aspirasyon biopsi yapılabilmektedir. Ancak şunu da belirtmekte fayda var ki, halen toplumda ultrasonla bile tespit edilemeyen tiroid nodülleri mevcuttur. Tiroid Sintigrafisi ise, hastaya radyoaktif bir maddenin içirilmesi sonrasında yapılan bir tetkiktir. Tiroid bezinde nodül saptandıktan sonra eğer kuşku varsa, nodülden yapılan ince iğne aspirasyon biyopsisi ile tiroid nodüllerinin kötü huylu olup olmadığı ortaya konur. İnce iğne aspirasyonu, iyi ellerde düşük riskli, hızlı sonuç veren, kolay uygulanan ve ucuz bir yöntemdir. Biyopsi sonucu kuşkulu veya kötü huylu gelirse, tedavi aşamasına geçilir.

-Tiroid kanserlerinin tedavisi nasıl gerçekleştirilir?

Tiroid kanseri tedavisinin en etkili yöntemi cerrahidir. Bu yöntem nüks olasılığını azaltmakta ve ameliyattan sonra yapılacak radyoaktif iyot tedavisi gibi cerrahi olmayan tedavi yöntemlerinin etkinliğini de en üst düzeye çıkartmaktadır. Olguların %80 kadarında kanser, tiroid bezinden komşu lenf bezlerine yayılabilir. Bu tür bir bulgu olduğunda, söz konusu lenf bezleri de cerrahi olarak çıkarılmalıdır. Ameliyattan sonra hastalara radyoaktif iyot tedavisi uygulanabilir. Radyoaktif iyot tedavisi genellikle gereken cerrahi uygulandıktan 6 hafta sonra bir kereye mahsus olmak üzere kapsül veya sıvı formda verilir. Radyoaktif iyot tedavisi sonrası ise hastalara tiroid replasman tedavisi (tiroid tabletleri) mutlaka uygulanmalıdır. Eğer tiroid kanseri ameliyatta tamamen çıkarılamamışsa, özellikle bazı tip kanserlerde dışarıdan kobalt ışın tedavisi gerekli olabilir.

Tedavi sonrası dönemde nelere dikkat etmeliyiz?

Tiroid hastalığı olan veya guatr nedeniyle ameliyat geçirmiş kişilerin de genellikle dışarıdan tiroid tabletleri almaları gereklidir. Böylece olası tiroid kanseri hücrelerinin de gelişmesine engel olur. Tiroid kanser hastaları 6 ile 12 aylık periyotlarla nüks kanser gelişip gelişmediği konusunda araştırılır. Serum tiroglobulin seviyesinin ölçümü, nüks kanser gelişimini araştırmada en iyi yöntemdir. Ayrıca boyun ultrasonografisi ve akciğer grafisi de kanserin tekrar edip etmediği konusunda yardımcı olabilir. Son olarak, noduler guatr'ı olan hastalarımızın dikkat etmesi gereken ve dikkat edilmeyerek gözden kaçan hususlardan biri de; Nodüler guatrlı hastalar iyodlu tuz ve iyod içeren öksürük şurupları kullanmamalı; piyasada bulunan bazı firmalarının ürettikleri, kendiliğinden tuzluklu, İYOTSUZ TUZ kullanmalıdırlar. Ayrıca bilgisayarlı tomografi gibi röntgen filmleri çekilirken, koldan yapılan ilaçların iyodlu olduğu unutulmamalı ve bunun için röntgen çeken doktora bilgi verilmelidir.