“Çakır Dede” lakaplı dedesinden kalma dükkanda 13 yaşından bu yana esnaflık yaparak, Gerede’deki atölyelerinde ürettikleri meshleri satan Şener’le mesleğinin ayrıntılarına ilişkin konuştuk. Şener, “Değişen beğenilere karşı ayakta kalmaya çalışıyoruz, ama mesleğimin geleceğinden endişe duyuyorum” dedi.

Yukarı Çarşı’nın en genç esnaflarından İsmail Şener’in dükkanına konuk olduk. Şener’le yaptığımız röportajın ayrıntıları şöyle:

Bize kendinizi tanıtır mısınız?

İsmim İsmail Şener. 19 yaşındayım. Lise mezunuyum. Geredeliyim.

Bize mesleğinizle ilgili bilgiler verir misiniz?

Yukarı Çarşı’da esnaflıkla uğraşıyorum. Dükkânımızda ayakkabı, mesh, Ankara lastiği dediğimiz kara lastik ve çizme satışı yapıyoruz.

Bu mesleği seçmenizde etkili nedenler neler oldu?

Bu işe başlayalı 6 sene oldu. İlkokulu bitirdiğimde 13 yaşımdayken başladım. Liseye kadar eğitimimin arta kalan zamanların da dükkanda çalışıyordum. Okuyamadığım için lise eğitimini yarı da bıraktım ve tamamen kendimi bu işe verdim. Dededen kalma bir meslek olması, beni bu işi yapmaya yönlendirdi. Çünkü bu dükkanı ilk dedem İbrahim Şener işletmiş ve hayatı boyunca bu dükkandan kazandıklarıyla yaşamını sürdürmüş. Ardından da babam çalıştırmış. Ancak babam artık işlerle ilgilenmiyor, işlerin tamamını bana devretti.

Peki, sadece satış mı, yoksa üretimde yapıyor musunuz?

Hem üretim, hem de satış yapıyoruz. Gerede’de deri atölyemiz var. Gerede’de tabakhane de fasoncular vardır. Deriyi onlardan temin edip, atölyemize getiriyoruz.  Atölyemizde çalışan iki deri ustası hammadde halindeki deriyi işleyerek, bu şekilleri veriyor. Ve ardından da satışını yapıyoruz.

Peki, işler nasıl? Dükkânınızdan daha çok kimler alışveriş yapar?

İşlerimizi iyi Allaha şükür. Ankara lastiği dediğimiz kara lastik satışı yaptığımız için çiftçilikle ve hayvancılıkla uğraşan köylü vatandaşlarımız bizden alışveriş yapar. Meshi ise sadece köylü vatandaşlarımız değil, aynı zaman da şehirde yaşayan yaşlı vatandaşlarımız da dükkanımızdan alışverişini yapar.

Satışlarınızın iyi olduğundan bahsettiniz. İnsanlar meshi neden tercih ediyorlar?

Daha çok yaşlılarımız meshi tercih ediyor. Bunun da nedeni meshin hem abdest almak da kolaylık sağlaması, hem de yaşlıların üşüme şikayetlerini gidermesi. Kullanan kişi meshi çorapla giyiyor. Sabah abdest alıp mesh giyen bir kişi, gün içinde tekrar abdest alması gerektiğinde meshini çıkarıp ayaklarını yıkamasına gerek kalmıyor. Eline aldığı suyu meshinin üzerine sürdüğünde de abdestin kabul olduğu biliniyor. Yaşlılarımız ayrıca, sık sık üşüme problemi yaşadıkları için meshi tercih etmektedirler.

Mesh satışları daha kış döneminde oluyor değil mi?

Evet, aynen öyle. Mesh satışı sezonu 10’uncu ayda başlar. Ve ilkbahar mevsiminin ortalarına kadar sürer.

Gelecekte mesleğinize yönelik planlarınız nelerdir?

Geleceğe yönelik biraz karamsar düşüncelere sahibim. Çünkü artık bu meslek bitiyor. Gerçi mesh işi nesiller yaşlandıkça bitmez, ama eskisi gibi tat vermez hale gelir diye düşünüyorum. İşlerimiz her geçen dönem biraz daha düşüyor. Mesleğe ilk başladığımda babamla pazartesi günleri dükkânı sabah erken saatlerde birlikte açardık. Açtığımız an kapıda izdiham yaşanırdı ve öğle saatlerinde elimizdeki mal biter, dükkânın kapısına kilit vurur eve dönerdik. Aradan çok uzun zaman geçmemesine rağmen şimdi gün boyu bekliyorum, ama işlerimiz eskisi gibi değil. Her geçen yıl satışlarımız bir öncekine nazaran düşüş gösteriyor.

Peki, meshi perakende dışında toptan olarak da sattığınız yerler var mı?

Evet, ürettiğimiz meshlerin bir kısmını çevre bölgelere de toptan olarak pazarlıyoruz. Çankırı’nın Çerkeş ilçesinde, Yeniçağa’da, Dörtdivan’da toptancılara satıyoruz. Ham madde alımında satıcılar peşin çalıştığı ve toptancılıkta veresiye konusuyla sıkça karşılaşıldığı için biz toptan pazarlama işine çok fazla girmiyoruz. Daha çok perakendeyi tercih ediyoruz. Çünkü hammaddeci deriyi bize peşin parayla satıyor.  

Peki, fiyatlar hakkında bize bilgi verir misiniz?

Çorap meshler 10 lira, Gerede dikimi meshler 15 lira, kalın meshlerin fiyatı da 20 liradan başlıyor, işçiliğine ve kalitesine göre artıyor. Ayrıca mesh üretiminde özel üretimler yapıyoruz. Bazı yaşlı müşterilerimizin ayak bilekleri kalın olabiliyor. O zaman biz müşterimizin ayak ölçülerini alıyoruz ve Gerede ki atölyemizde uygun meshi imal ediyoruz.

Aldığınız özel üretim mesh siparişini ne kadar sürede müşteriye teslim ediyorsunuz?

Atölyemiz Gerede’de olduğu için ve Bolu Merkezdeki dükkânımızı sadece pazartesi günleri açtığımız için özel üretim mesh siparişimizi müşterimize bir hafta sonra teslim ediyoruz. Oysa atölyemiz burada olmuş olsa siparişi aldığımız gün içerisinde teslim edebiliriz.

Peki, kara lastik satışları nasıl?  

Kara lastikleri Samsun’dan hazır getirtiyoruz. Daha çok güz döneminde Temmuz ayında satışları artar kara lastiklerin. Kara lastiklerin satışı gelecekte de bitmez. Ama şimdi dükkânın önündeki tezgâhımızda sergilediğimiz bu kara lastikleri gören çocuklar, lastiklere bakıp dalga geçiyorlar ve birbirlerine çeşitli şakalar yapıyorlar.  

Başka üretimini yaptığınız ürünler var mı?

Bolu ayakkabısı diye de anılır, yemeni ayakkabıları da üretiyoruz. Bu ayakkabıların yüzü kısa olur ve meshle birlikte kullanımı çok kolay olduğu için genellikle mesh kullananlar tercih ederler. Yine kış aylarında satışı olan bir ürünümüzdür. Tabanını ve deriyi hammadde şeklinde hazır alıyoruz. Sayasını dikiyoruz, dikişini atıp, kalıba sokuyoruz. Yemeni ayakkabısının fiyatı kendimiz üretimini yaptığımız için 20 lira. Normal de piyasadaki satış fiyatı ise 35 lira. Artık yaşlılarda sosyetik giyinmeye özen gösteriyor ve ayağında lastik giymemek için bu yemeni ayakkabıları tercih ediyorlar.

Peki, son açıklamalarınız nelerdir?

Halkımıza hizmet vermeye çalışıyoruz. Dedemiz zamanında bu dükkândan ekmek yemiş, bu dükkânı geliştirmiş. Biz de ekmeğimizin peşinde koşuyoruz. Henüz askere gitmedim. Askere gidince işlere bir süre ara vereceğim, ama döndüğümde yine dükkânımda çalışmaya devam etmeyi planlıyorum.